De vlier was in de middeleeuwen nauw verbonden met hekserij en tovenarij. De boom was gewijd aan vrouw Holle, aanvoerster van de holden (witte juffers), een groep goede en kwade demonen. Verder werden de vlierboom of –takken gebruikt bij begrafenisrituelen en stond de vlier bekend om zijn geneeskrachtige functie; bast, wortel, bloesem of bes werden allen gebruikt.
Van oudsher geeft de vlierboom de wisseling van seizoenen aan: zijn de bessen rijp dan is de zomer aan zijn einde gekomen. Op een zonnige herfstdag ben ik het Vondelpark ingegaan om vlierbessen te oogsten. Ik was verbaasd over de vele vlierbomen, het is dus zeker niet moeilijk rond deze tijd een kilo of wat te bemachtigen.
In het Rembrandtpark heb ik een tweede portie geplukt, daar staan zelfs meerdere soorten vlierbes, maar ik heb de gewone zwarte vlier gebruikt (Sambucus nigra). Er bestaan vele recepten voor het maken van vlierbessenlikeur en -jenever.
Opvallend zijn de grote verschillen in de verhoudingen tussen vruchten en alcohol per recept. Ook de soort alcohol verschilt nogal per recept: soms wordt gewerkt met jenever, dan weer met brandewijn of met neutrale alcohol. Jonge jenever heeft een neutralere smaak dan oude jenever, de jeneverbessmaak is in de laatste meer aanwezig. Het is dus vooral uitproberen om de juiste receptuur naar eigen smaak vinden!
Lucie de Vries
