De stille jacht

Paddenstoelen zijn meesters in de camouflage en jij bent de jager die op zoek is naar zijn prooi. Je sluipt door het bos en zet je voeten voorzichtig neer om de juweeltjes niet te vertrappen. Alsof je een radar bent speur je de omgeving af, stapje voor stapje gun je ieder plekje een blik. Is dat mooie groene mos niet een ideaal plekje voor cantharellen? Wat zie ik daar voor iets bruins? Een kastanjeboleet? Shit, het is een blaadje.

Al op jonge leeftijd ben ik in de ban gekomen van de stille jacht op paddenstoelen. Toen ik een jaar of negen was, gingen we in de herfst regelmatig op pad. Wij hadden “ons” cantharellenbosje waar deze gele schoonheden ieder jaar vonden. We parkeerden in een zijweg van de doorgaande route. Keken goed om ons heen om niet betrapt te worden als we over het prikkeldraad klommen om het privé bos binnen te dringen. (Op de afbeelding cantharellen, één stekelzwam en een aantal rode berkenboleten.)

Iedere keer als ik op pad ga ben ik in gespannen afwachting of ik iets ga vinden. In de herfst hou  ik de weersomstandigheden nauwlettend in de gaten. Eerst heb je een periode nodig van fikse regens en als het dan een paar dagen niet te veel regent en het niet te koud is dan is er een goede kans dat ze hun kopjes boven de bladeren uitsteken. Opgewonden trek ik mijn wandelschoenen aan, pak mijn paddenstoelenmesje en een rugzak in onopvallende kleur.

Het blijft altijd een verassing of je wat vindt. Ik weet nog goed dat ik een keer met mijn dochter, Chaja, in de buurt van Hilversum mijn zinnen had gezet op sponszwammen. Een goede vriend had me ingefluisterd waar je ze kon vinden. We zwierven de hele middag door de dennenbossen maar hoe we ook zochten we vonden niks. We hadden de moed al opgegeven en waren op de terugweg naar de auto. En toen gebeurde er een wonder: ik zag iets geels tussen de bladeren doorkomen. Cantharellen? Hier? Het bleken prachtige stekelzwammen te zijn. Snel sloegen we toe, af en toe schichtig om ons heen kijkend.

Paddenstoelen zijn beeldschone organismen met veel verrassende verschijningsvormen. Neem bijvoorbeeld de sponszwam die er echt als een spons uitziet. De knalgeel met oranje zwavelzwam die in meerdere uitstulpingen aan de stronk van een boom groeit (zie de foto). En de biefstukzwam met zijn geleiachtige dieprode bovenkant en de prachtig witte buisjes aan de onderkant. De bijna onaardse morielje, de reuzenbovist, een witte voetbal die ergens plompverloren in het weiland groeit.

Ze hebben iets mysterieus. Ze schieten als paddenstoelen uit de grond en staan in heksenkringen. Pluk ik een eekhoorntjesbrood met zijn dikke buikige steel dan blijft het mij verbazen dat het maar op een heel klein puntje verbonden is met het mycelium, het ondergrondse netwerk van schimmeldraden. Veel soorten hebben zich nog niet laten temmen en zijn dus alleen in het wild te vinden. Jonge exemplaren zien er vaak heel anders uit dan hun volgroeide soortgenoten. De jonge parasolzwam ziet er uit als een paukenstok en, zoals de naam al zegt, ontvouwt zich dat tot een  majestueuze parasol. De verschuifbare ring van deze paddenstoel is een wonderbaarlijk en uniek determinatiekenmerk.

En mocht je nog niet overtuigd  zijn van de aantrekkingskracht van deze toverachtige organismen: wat dacht je van die prachtige namen? Valse kopergroenzwam (eetbaar, maar weinig smakelijk), de sombere honingzwam (in mijn gidsje lees ik: gold als goed eetbaar, alleen de hoeden gebruiken,  eerst afkoken, afgieten en goed gaar bakken), gewoon fluweelpootje (eetbaar en smakelijk, de taaie stelen niet gebruiken), kale knoflooktaailing (goed als vervanger van knoflook te gebruiken, maar svp ontzien vanwege zeldzaamheid), bundelmosklokje (ondanks de lieve naam zeer giftig),  paarse schijnridderzwam (eetbaar en smakelijk), de slijmerige blekerik (eetbaar maar weinig smakelijk, alleen de hoeden gebruiken) en de karbolchampignon (het nuttigen leidt tot meer of minder heftige spijsverteringsproblemen maar er ontstaat geen blijvende schade). Op de foto Chaja met twee grote zadelzwammen.

Dan kom ik thuis van een gezonde wandeling in het bos en maak (van de juiste paddenstoelen) een fantastische maaltijd. Gewoon bakken in wat boter of olijfolie met wat knoflook, peper en zout en peterselie geeft al een heerlijk resultaat. Voor meer informatie en recepten klik op Wiki bovenaan deze pagina. Je zal zien dat er nog veel informatie ontbreekt, help ons door jouw kennis en recepten op de website te zetten.