Waterlelie
Waterlelie
De waterlelies vormen een eigen kleine familie met wereldwijd slechts 60 soorten. In Nederland kennen we als wilde plant de witte waterlelie (Nymphaea alba) naast de gele plomp (Nuphar lutea). Het zijn allemaal waterplanten. De bloemen van de waterlelie hebben een doorsnee van 6 tot 18 cm en hebben vier kelkbladen die aan de buitenkant groen zijn en binnenin wit. Er zijn 20-25 witte kroonbladen die wel 100 gele meeldraden omvatten. Ze bloeien van mei tot augustus nadat eerst de bladeren zijn verschenen. De vrucht ontwikkelt zich tot een soort groene fles die op het water kan blijven drijven. De bloem- en bladstelen zijn lang – soms wel drie meter - en bevatten vier grote luchtkanalen. Het blad is rond. Het ontspruit aan een dikke wortelstok.
Voorkomen
De witte waterlelie groeit vrijwel overal in Nederland bij voorkeur in stilstaand niet al te voedselrijk water dat anderhalve meter diep is. Waterlelies houden van een zonnige standplaats. De roze waterlelie (Nymphaea x marliacea) is een tuinhybride die soms verwilderd voorkomt. Deze soort is steriel. De bloemen kunnen geel of rood zijn. Recent is er een andere soort onderscheiden die afwijkende kenmerken heeft: de noordelijke waterlelie (Nymphaea alba subsp candida). Zo zijn de bloemen niet als een ster uitgespreid maar iets bekervormig en is de onderkant van de bladeren grotendeels rood. Ze komen vooral voor op de grens van Friesland en Overijssel.
Gebruik
Het zaad en de wortels hebben stimulerende eigenschappen en zijn goed voor hart en nieren. Hier en daar wordt waterlelie als voedingsgewas gebruikt.
Leuke weetjes
Claude Monet heeft waterlelies op een bekende schildering weergegeven. De witte bloemen werden als watergeesten gezien. Daarom durfde men ze niet te plukken. De witte waterlelie groeit vaak samen met de gele plomp. De eveneens drijvende bladeren hiervan zijn meer langwerpig. De bladeren van de tuinvariant kunnen ook trechtervormig uit het water steken.
Recept
De bloemen kunnen als decoratie dienen op een salade.
Waterlelie is culinair niet zo interessant voorzover ons bekend. De wortel is wel voedzaam en dus meer iets voor survival.
- Knol te gebruiken als groente (bereiden als aardappel)
Verzamelen: september-april
- Jong opgerold blad te gebruiken als groente
- Wortelstok drogen en vermalen tot meel
Verzamelen: maart-april
- Bloemknoppen te gebruiken als groente
Verzamelen: april
- Zaden te gebruiken als smaakmaker
Verzamelen: september-oktober