Beekpunge

Beekpunge is een soort ereprijs. Dat geslacht hoort bij de weegbreefamilie, een uitgebreide familie met soorten die uiteenlopende uiterlijke kenmerken hebben. De namen van deze plant beekpunge (Veronica beccabunga) zijn intrigerend. Alle andere soorten uit het geslacht Veronica hebben in het Nederlands de naam ereprijs meegekregen. Waar komt het woord beekpunge vandaan? Dat de naam aangeeft dat het om een plant van de waterkant gaat is duidelijk. Bij het zoeken naar de herkomst van punge zijn verschillende verklaringen te vinden. De Duitse naam is Bachbunge, waarin Bunge van oorsprong knol betekent. De vrucht van deze soort is dan ook veel boller dan die van de andere ereprijssoorten. Bunge betekent in het Duits ook wel pauk, dat eveneens geïnspireerd is door de bolvorm van de vruchten. Punge kan ook afgeleid zijn van het Italiaanse woord pungente, dat stekelig, tintelend en geur betekent. En als laatste mogelijkheid betekent Bunga in het Indonesisch bloem. Het eerste deel van de wetenschappelijke naam becca kan herleid zijn van bocca dat Italiaans is voor mond. Het tweede deel is een verbastering van de Duitse naam. Dus stekelige mond, omdat de plant vrij pittig smaakt.

Kenmerken en voorkomen

De bloem van beekpunge is blauw met een wit centrum dat omringd is door een rode rand. De bloemen staan in grote trossen, die twee aan twee schuin uit de bladoksels van de bovenste bladeren steken. De plant bloeit van mei tot september. Het blad is kortgesteeld, rondachtig met stompe punt en enigszins vlezig. De vrucht is bolvormig, terwijl de meeste andere Veronica-soorten een hartvormige vrucht hebben waaruit het restant van de stamper recht omhoog steekt. Ook de stengel is vlezig en vooral op de knopen rood aangelopen. Het een vaste plant in ondiep water, die in de winter geheel onder water kan verdwijnen. Daartoe is hij uitgerust met voldoende antivries om een koude winter te overleven. Het meest is de soort te vinden op open natte plekken en aan de waterkant die best voedselrijk mogen zijn. De vrucht opent zich als het vochtig genoeg is. Dan worden de zaden door waterdruppels weggeschoten. Of ze liften mee met de poten van watervogels. Afgebroken wortelstokken landen verderop aan een geschikte oever: ook een effectieve verspreidingswijze. Beekpunge komt in een groot gedeelte van Nederland voor, maar op zeeklei en in het Waddengebied zul je hem niet tegenkomen.

Gebruikstoepassingen

Vroeger was beekpunge een van de planten die werden gegeten om scheurbuik te voorkomen. De smaak is echter bitter en scherp. Het is wel vochtafdrijvend. Een reden om er niet teveel van te eten. De blauwe bloemen staan leuk in een bonte salade. Stengel en blad kunnen aan soepen worden toegevoegd.

Leuke weetjes

Deze soort is te onderscheiden van andere soorten Veronica door het vrij kortgesteelde blad dat ronder is dan bij andere. Zeker de blauwe waterereprijs lijkt op beekpunge. Die heeft langere bladeren zonder steel. Het was een van de vele planten die in zalven tegen huidkwalen als schurft werden gebruikt.

Waarschuwing: groeit op drassige grond. Lopen daar ook herkauwers rond dan is er kans op besmetting met leverbot.