Boleten: verschil tussen versies

Huidige versie van 5 jan 2021 om 12:29

Buisjespaddenstoel

Boleten is een verzamelnaam voor buisjeszwammen die er uitzien als een klassieke paddenstoel. Een steel met een hoed en aan de onderkant van de hoed geen plaatjes maar buisjes, dat ziet er uit als een sponsachtige massa.

Culinaire waarde

Culinair gezien is het een interessante groep van paddenstoelen met veel eetbare soorten en een aantal van de meest lekkere soorten die er zijn. Boleten als groep zijn makkelijk te determineren. Het vereist wat meer ervaring om iedere boleet op naam te kunnen brengen. Er zijn vele paddenstoelen met boleet in de naam. Raar genoeg heeft de lekkerste van allemaal, Eekhoorntjesbrood, niet boleet in de naam.

Wat je moet weten

Om boleten te kunnen oogsten zijn er een aantal dingen die je moet weten en is het aan te raden een aantal keer met een ervaren wildplukker mee te zijn geweest om in de praktijk ervaring te hebben opgedaan. De meeste soorten zijn eetbaar maar er zijn ook een aantal giftige, weliswaar voor een normaal mens niet dodelijk giftig maar je kan er wel goed ziek van worden. De meest bekende giftige soort is de Satansboleet. Minder bekend is de Wolfsboleet. Deze beide soorten hebben rode buisjes. De Pronksteelboleet met een rode steel is rauw giftig en na verhitting niet meer giftig maar ongenietbaar, want bitter.

Smakelijke boleten met rode buisjes zijn de Heksenboleet en de Netstelige heksenboleet. De laatst genoemde niet met alcohol te nuttigen. Zie verder Heksenboleet.

Verder is het belangrijk om te weten van de Bittere boleet niet giftig maar wel erg bitter. Één exemplaar verpest je hele maal. Hij is makkelijk aan te zien voor een Eekhoorntjesbrood. Deze paddenstoel heeft roze buisjes en is zo te onderscheiden van haar lekkere soortgenoot. Jonge exemplaren hebben nog witte buisjes en zijn dus niet zo makkelijk te herkennen, dan biedt een klein stukje proeven uitkomst. Ook de Wortelende boleet is ongenietbaar bitter. De hoed is grijswit tot bleek bruingrijs net als de Satansboleet. De buisjes zijn citroengeel en ook de steelaanzet bij de hoed is geel om naar de voet toe meestal vuilwit of bleekgrijs te worden. De peperboleet is eetbaar maar wordt niet door iedereen gewaardeerd vanwege zijn peperige smaak. Gedroogd als specerij te gebruiken.

Voor de volledigheid noem ik nog de lekkere Kastanjeboleet, zeer algemeen. Zie verder Kastanjeboleet.

Rood

Beginnende paddenstoelenzoekers doen er verstandig aan om rode buisjes en rood in de steel te vermijden. Er zijn wel erg lekkere paddenstoelen met rode buisjes, maar liever te voorzichtig dan later spijt. De Roodsteelfluweelboleet en de Rode boleet zijn eetbaar maar culinair niet zo interessant, het best te verwerken in een mengschotel van diverse soorten.

Taxonomische indeling

Rijk: Fungi (Schimmels)
Stam: Basidiomycota
Klasse: Agaricomycetes
Onderklasse: Agaricomycetidae
Orde: Boletales

Een aantal families met meest bekende geslachten en soorten

Familie Boletaceae

Geslacht Boletus
- Bronskleurig eekhoorntjesbrood (Boletus aereus)
- Kastanjeboleet (Boletus badius, ook wel ondergebracht bij Xerocomus) Voor meer info Kastanjeboleet
- Roodsteelfluweelboleet (Boletus chrysenteron, ook wel ondergebracht bij Xerocomus)
- Gewoon eekhoorntjesbrood (Boletus edulis) Voor meer info Eekhoorntjesbrood
- Gewone heksenboleet (Boletus erythropus) Voor meer info Heksenboleet
- Netstelige heksenboleet (Boletus luridus) Zie ook Netstelige Heksenboleet
- Satansboleet (Boletus satanas)
- Fluweelboleet (Boletus subtomentosus, ook wel ondergebracht bij Xerocomus)

Geslacht Leccinum
- Rosse populierboleet (Leccinum aurantiacum)
- Gewone berkenboleet (Leccinum scabrum)
- Oranje berkenboleet (Leccinum versipelle)
- Eikenboleet (Leccinum quercinum)

Geslacht Tylopilus
- Bittere boleet (Tylopilus felleus, ook wel ondergebracht bij Boletus)

Familie Gyroporaceae

Geslacht Gyroporus
- Kaneelboleet (Gyroporus castaneus)

Familie Suillaceae

Geslacht Suillus
- Koeienboleet (Suillus bovinus)
- Gele ringboleet (Suillus grevillei)
- Bruine ringboleet (Suillus luteus)

Verzamelen: mei-november

Vanaf mei Vroeg eekhoorntjesbrood, meeste andere soorten vanaf juli t/m oktober met een uitloop in november.

@@ Regel 1: / Regel 1: @@
 [[Bestand:Boletus satanas.jpg|thumb|300px|right|Satansboleet]]
 == Buisjespaddenstoel ==
-Boleten is een verzamelnaam voor buisjeszwammen die er uitzien als een klassieke paddenstoel. Een steel met een hoed en aan de onderkant van de hoed geen plaatjes maar buisjes. Dat ziet er uit als een sponsachtige massa.
+Boleten is een verzamelnaam voor buisjeszwammen die er uitzien als een klassieke paddenstoel. Een steel met een hoed en aan de onderkant van de hoed geen plaatjes maar buisjes, dat ziet er uit als een sponsachtige massa.
 == Culinaire waarde ==
@@ Regel 10: / Regel 11: @@
 == Wat je moet weten ==
-Om boleten te kunnen oogsten zijn er een aantal dingen die je moet weten en moet je een aantal keer met een ervaren wildplukker mee zijn geweest om in de praktijk ervaring te hebben opgedaan. De meeste soorten zijn eetbaar maar er zijn ook een aantal giftige, weliswaar voor een normaal mens niet dodelijk giftig maar je kan er wel goed ziek van worden. De meest bekende giftige soort is de Satansboleet. Minder bekend is de Wolfsboleet. Deze beide soorten hebben rode buisjes. De Pronksteelboleet met een rode steel is rauw giftig en na verhitting weliswaar niet meer giftig maar blijft deze paddenstoel bitter en dus oneetbaar. Verder is het belangrijk om te weten van de Bittere boleet die niet giftig is maar wel erg bitter. Hij is makkelijk aan te zien voor een Eekhoorntjesbrood. Deze paddenstoel heeft roze buisjes en is zo te onderscheiden van haar lekkere soortgenoten. Jonge exemplaren hebben nog witte buisjes en zijn dus niet zo makkelijk te herkennen, dan biedt een klein stukje proeven uitkomst. Ook de Wortelende boleet is ongenietbaar bitter. De hoed is grijswit tot bleek bruingrijs net als de Satansboleet. De buisjes zijn citroengeel en ook de steelaanzet bij de hoed is geel om naar de voet toe meestal vuilwit of bleekgrijs te worden. De peperboleet is eetbaar maar wordt niet door iedereen gewaardeerd vanwege zijn peperige smaak. Gedroogd als specerij te gebruiken. Voor de volledigheid noem ik nog de Geschubde boleet, die er niet erg smakelijk uitziet en dat ook niet is, en de Porfierboleet ook geen aanrader. De eerste is zeer zelzaam en de tweede komt in Nederland niet voor.
+Om boleten te kunnen oogsten zijn er een aantal dingen die je moet weten en is het aan te raden een aantal keer met een ervaren wildplukker mee te zijn geweest om in de praktijk ervaring te hebben opgedaan. De meeste soorten zijn eetbaar maar er zijn ook een aantal giftige, weliswaar voor een normaal mens niet dodelijk giftig maar je kan er wel goed ziek van worden. De meest bekende giftige soort is de Satansboleet. Minder bekend is de Wolfsboleet. Deze beide soorten hebben rode buisjes. De Pronksteelboleet met een rode steel is rauw giftig en na verhitting niet meer giftig maar ongenietbaar, want bitter.
+Smakelijke boleten met rode buisjes zijn de Heksenboleet en de Netstelige heksenboleet. De laatst genoemde niet met alcohol te nuttigen. Zie verder [[Heksenboleet]].
+Verder is het belangrijk om te weten van de Bittere boleet niet giftig maar wel erg bitter. Één exemplaar verpest je hele maal. Hij is makkelijk aan te zien voor een Eekhoorntjesbrood. Deze paddenstoel heeft roze buisjes en is zo te onderscheiden van haar lekkere soortgenoot. Jonge exemplaren hebben nog witte buisjes en zijn dus niet zo makkelijk te herkennen, dan biedt een klein stukje proeven uitkomst. Ook de Wortelende boleet is ongenietbaar bitter. De hoed is grijswit tot bleek bruingrijs net als de Satansboleet. De buisjes zijn citroengeel en ook de steelaanzet bij de hoed is geel om naar de voet toe meestal vuilwit of bleekgrijs te worden. De peperboleet is eetbaar maar wordt niet door iedereen gewaardeerd vanwege zijn peperige smaak. Gedroogd als specerij te gebruiken.
+Voor de volledigheid noem ik nog de lekkere Kastanjeboleet, zeer algemeen. Zie verder [[Kastanjeboleet]].
 == Rood ==
-[[Bestand:Heksenboleet.jpg|thumb|300px|right|Heksenboleet]]Beginnende paddenstoelenzoekers doen er verstandig aan om rode buisjes en rood in de steel te vermijden. Er zijn wel erg lekkere paddenstoelen met rode buisjes, ik noem de Gewone heksenboleet en de Netstelige heksenboleet, maar liever te voorzichtig dan later spijt te hebben. De Roodsteelfluweelboleet is eetbaar maar culinair niet zo interessant, het best te verwerken in een mengschotel van diverse soorten. De Rode boleet is eetbaar.
+[[Bestand:Heksenboleet.jpg|thumb|300px|right|Heksenboleet]]Beginnende paddenstoelenzoekers doen er verstandig aan om rode buisjes en rood in de steel te vermijden. Er zijn wel erg lekkere paddenstoelen met rode buisjes, maar liever te voorzichtig dan later spijt. De Roodsteelfluweelboleet en de Rode boleet zijn eetbaar maar culinair niet zo interessant, het best te verwerken in een mengschotel van diverse soorten.
 == Taxonomische indeling ==
@@ Regel 24: / Regel 31: @@
 * Orde: 	Boletales
-== Families met meest bekende geslachten en soorten ==
+== Een aantal families met meest bekende geslachten en soorten==
 [[Bestand:Eekhoorntjesbrood.jpg|thumb|300px|right|Eekhoorntjesbrood]]
-'''Boletaceae'''
+'''''Familie Boletaceae'''''
-''Geslacht Boletus''
-* Bronskleurig eekhoorntjesbrood (Boletus aereus)
-* Kastanjeboleet (Boletus badius, ook wel ondergebracht bij Xerocomus)
-* Roodsteelfluweelboleet (Boletus chrysenteron, ook wel ondergebracht bij Xerocomus)
-* Gewoon eekhoorntjesbrood (Boletus edulis)
-* Gewone heksenboleet (Boletus erythropus)
-* Netstelige heksenboleet (Boletus luridus)
-* Satansboleet (Boletus satanas)
-* Fluweelboleet (Boletus subtomentosus, ook wel ondergebracht bij Xerocomus)
-''Geslacht Gyroporaceae''
-* Kaneelboleet (Gyroporus castaneus)
-''Geslacht Leccinum''
+* ''Geslacht Boletus''
+** Bronskleurig eekhoorntjesbrood (Boletus aereus)
+** Kastanjeboleet (Boletus badius, ook wel ondergebracht bij Xerocomus) Voor meer info [[Kastanjeboleet]]
+** Roodsteelfluweelboleet (Boletus chrysenteron, ook wel ondergebracht bij Xerocomus)
+** Gewoon eekhoorntjesbrood (Boletus edulis) Voor meer info [[Eekhoorntjesbrood]]
+** Gewone heksenboleet (Boletus erythropus) Voor meer info [[Heksenboleet]]
+** Netstelige heksenboleet (Boletus luridus) Zie ook [[Netstelige Heksenboleet]]
+** Satansboleet (Boletus satanas)
+** Fluweelboleet (Boletus subtomentosus, ook wel ondergebracht bij Xerocomus)
 [[Bestand:Rosse populierboleet.jpg|thumb|300px|right|Rosse populierboleet]]
-* Rosse populierboleet (Leccinum aurantiacum)
+* ''Geslacht Leccinum''
-* Gewone berkenboleet (Leccinum scabrum)
+** Rosse populierboleet (Leccinum aurantiacum)
-* Oranje berkenboleet (Leccinum versipelle)
+** Gewone berkenboleet (Leccinum scabrum)
+** Oranje berkenboleet (Leccinum versipelle)
+** Eikenboleet (Leccinum quercinum)
-''Geslacht Tylopilus''
+* ''Geslacht Tylopilus''
+** Bittere boleet (Tylopilus felleus, ook wel ondergebracht bij Boletus)
-* Bittere boleet (Tylopilus felleus, ook wel ondergebracht bij Boletus)
+'''''Familie Gyroporaceae'''''
+* ''Geslacht Gyroporus''
+** Kaneelboleet (Gyroporus castaneus)
-'''Suillaceae'''
+'''''Familie Suillaceae'''''
-* Koeienboleet (Suillus bovinus)
+* ''Geslacht Suillus''
-* Gele ringboleet (Suillus grevillei)
+** Koeienboleet (Suillus bovinus)
-* Bruine ringboleet (Suillus luteus)
+** Gele ringboleet (Suillus grevillei)
+** Bruine ringboleet (Suillus luteus)
 '''Verzamelen: mei-november'''
-Vanaf mei Vroeg eekhoorntjesbrood, meeste andere soorten vanaf juli t/m oktober met een uitloop in november.
+* Vanaf mei Vroeg eekhoorntjesbrood, meeste andere soorten vanaf juli t/m oktober met een uitloop in november.
 [[categorie:Mei]]
@@ Regel 73: / Regel 78: @@
 [[categorie:Oktober]]
 [[categorie:November]]
 [[Categorie:Paddenstoel]]