Waterkers

Witte waterkers (Nasturtium officinale), ook wel echte waterkers genoemd, hoort bij de familie van de kruisbloemigen. Deze familie onderscheid zich door de viertallige bloemen met vier kroon- en vier kelkbladen. Meestal zijn er 6 meeldraden: 4 lange en 2 korte. De kroonbladen zijn heel vaak geel of wit. Lila komt ook voor, bv bij de pinksterbloem. De vruchten worden afhankelijk van de vorm hauwen of hauwtjes genoemd. Deze staan schuin omhoog gericht en kunnen lijnvormig wel 10 cm lang worden of allerlei vormen hebben zoals driehoekig (herderstasje), ovaal (judaspenning), als een worstje (moeraskers). Aan een plant kunnen tegelijk zowel knoppen, bloemen als vruchten te zien zijn.

Kenmerken en voorkomen

De witte waterkers is vooral in vochtige en zonnige terreinen te vinden: langs en in heldere waterlopen, moerassen en in vochtige weilanden. De bloemen zijn wit met gele helmknoppen. Het blad heeft een grote eironde eindlob. Onderaan de bladsteel staan enkele paren kleinere ronde blaadjes. In het voorjaar vermeerdert de soort zich door middel van zelfbestuiving. Later in het jaar staat de vegetatieve verspreiding op de voorgrond als er dunne witte worteltjes aan de plant ontspruiten. Deze zijn duidelijk zichtbaar en kunnen gewoon gegeten worden. Een plant doorstaat de winter goed: is dus winterhard en vormt zeker in zachte winters een schakel tussen het groen van het late najaar tot de voorjaars- en zomermaanden.

Gebruikstoepassingen

Witte waterkers heeft evenals veel andere geslachten van de kruisbloemigen een pittige smaak. Dit komt door de mosterdglycosiden ofwel glucosinolaten. Deze stoffen geven de plant een natuurlijke bescherming tegen planteneters. Ze fungeren als natuurlijke pesticiden. Verder is het rijk aan vitamine C en jodium. Door de pittige smaak is het goed te gebruiken als smaakmaker in salades en kruidenboter. Er kan een frisse soep van bereid worden door het op het laatst toe te voegen aan bouillon en dan fijn te malen. Door room toe te voegen wordt de smaak zachter. De zaden kunnen net als zwarte peper verwerkt worden.

Leuke weetjes

De naamgeving van de kerssoorten kan tot verwarring aanleiding geven. De vroegere wetenschappelijke naam van witte waterkers, Rorippa nasturtium-aquaticum is ook nog steeds in gebruik. Andere rorippa-soorten zijn akkerkers, moeraskers en gele waterkers. De slanke waterkers is nauw verbonden met de witte waterkers: nasturtium microphyllum, die zoals de naam aangeeft, kleinere bladeren heeft. Het geslacht Rorippa wordt dus niet altijd genoemd. Soorten van het geslacht Cardamine heten vaak ook kers: kleine veldkers (C. hirsuta), bosveldkers (C.flexuosa). Pinksterbloem is een bekender familielid (C.pratensis). Witte waterkers is gemakkelijk te verwarren met bittere veldkers (Cardamine amara). Deze heeft echter violette helmknoppen. De smaak ervan is bitter, maar is wel eetbaar. In de Flora Batava wordt witte waterkers aanbevolen voor uitwendig gebruik zoals het tegengaan van zomersproeten.

Deze waterkerssoort is lang niet overal in Nederland in het wild te vinden: in de drie noordelijke provincies, Flevoland en Noord-Brabant zijn weinig vindplaatsen bekend. In de kleinschalige landbouw wordt het wel gekweekt en is ook heel goed thuis met of zonder aarde op vochtig substraat op te kweken.

Als er herkauwers in de buurt rondlopen is er gevaar voor leverbotworm. Dan is het beter om de plant niet rauw te eten en in ieder geval goed te wassen ivm de eitjes van de leverbotworm.

Verzamelen: hele jaar door

Zoek of meld waterkers bij jou in de buurt op wildplukwijzer.nl!