Morielje

De morielje (Morchella) of morille is een sponsachtig type zakjeszwam. Het is een bekende, zeer gewaardeerde (wel prijzige) paddenstoel.

Herkennen

De morielje heeft een witte tot okergele holle steel die glad of gegroefd of korrelig kan zijn. De hoed heeft raat-achtige ribben, die bij de kegelmorielje min of meer recht naar beneden geordende cellen vormen, net als bij de kapjesmorielje. Bij de gewone morielje zijn ze onregelmatiger geplaatst. De kleur van de hoed loopt uiteen van donkerbruin tot zwart (kapjesmorielje) of geel tot bruinzwart (gewone morielje en kegelmorielje).

Verwarring met voorjaarskluifzwam

De morielje kan verward worden met de giftige voorjaarskluifzwam, die ook wel valse morielje wordt genoemd. Het grootste verschil met de morielje wordt het duidelijkst zichtbaar wanneer je hem doorsnijdt. De morieljes hebben allemaal een steel en hoed die één open kamer aan de binnenkant hebben, terwijl de valse morielje meerdere kronkelende kamers heeft of zelfs helemaal dicht is.

Voorkomen

In Nederland zijn de meest bekende soorten: gewone morielje, kegel- en kapjesmorielje. Inmiddels zijn er 7 in Nederland soorten bekend.[1]. Je kan hier [2] een sleutel downloaden om de verschillende soorten te determineren.

Hoewel veel mensen er hun eigen theorieën op na houden over de bodem of bomen waarbij ze groeien, loopt dat in de praktijk sterk uiteen. Wel groeien ze vaak op verstoorde plekken (spoor van een jeep, na een brand, etc.)^[3]. Morieljes kunnen zowel in symbiose met boomwortels als op dood organisch materiaal groeien. Wanneer ze gekweekt worden (iets dat bijzonder lastig is en op commerciële schaal nog niet haalbaar), gebeurt dat op organische ondergrond. Vaak groeien morieljes ook in een lijn, dus als je er twee hebt gevonden, kijk dan of er in het verlengde daarvan meer groeien. In Nederland groeien morieljes voornamelijk in de duinen en aan de kust. Door de onvoorspelbare vindbaarheid en de mystiek rondom de morielje is het een gewaardeerde paddenstoel, hoewel zijn smaak erg subtiel is.

Alle morieljes staan in Nederland op de Rode Lijst^[4][5], dus pluk met respect. Wel is het op veel plekken door de grondeigenaar verboden de paddenstoelen te plukken.

Voor wie meer wil weten over hoe morieljes groeien, is de website van Tom Volk (the morel life cycle) een absolute aanrader.

Eetbaarheid

De gehele morielje is eetbaar, maar dient voor consumptie gekookt te worden, omdat hij gifstoffen (Hydrazine) bevat, welke bij verhitting verdwijnen ^[6]

Verzamelen: april-mei

Recepten

Kruidensalade met gebakken morieljes

20 gr gedroogde kegelmorielje; 3 uur geweekt in 1 dl water
100 gr groene sla
100 gr spinazie
100 gr tuinkruiden: dille, peterselie, kervel, bernagie, citroenmelisse, zuring, paardenbloemblad, jong blad van brandnetel
1 bos bieslook
1 theelepel boter
2 theelepels notenolie + 4 eetlepels olie
zout en peper, 1 theelepel mosterd
4 eetlepels frambozenazijn

Was en snijd alle groenten en kruiden en drapeer deze op vier borden.

Giet de paddenstoelen af en bewaar het weekwater. Roerbak de morieljes 3 minuten in de boter en de notenolie met zout en peper naar smaak. Schep ze op de groenten.

Giet het weekwater in de nog warme koekenpan samen met de azijn. Meng de mosterd en de olie erdoor en druppel de saus over de salade en de morieljes.

Bron: Barbara Rias-Bucher: Gezonder leven – vegetarisch eten

Meer foto's

Massive morel that Kelly Young picked up along the railroad tracks south of Walnut, Iowa. It weighs 1.5 lbs, it's 15 inches high and 14 inches around. Photo credit: Iowa DNR