Gewone berenklauw

nog niet helemaal uitgevouwen blad

De gewone berenklauw (Heracleum sphondylium) is een 90 tot 150 cm vaste plant en behoort tot de schermbloemenfamilie. De krachtige, holle stengels van deze plant worden een duim dik en manshoog en zijn kantig, duidelijk gegroefd en stijf borstelharig. De enkelgeveerde bladeren worden 20 tot 50 cm lang. De wortelbladeren zijn langwerpig, diep gelobd of grof getand en de bovenste bladeren hebben een sterk opgeblazen bladsteel. De bloemschermen zijn tot 20 cm breed met witte bloemen in schermen van 12 tot 45 stralen. De berenklauw bloeit van juli tot oktober. De wortel is een penwortel. De gewone berenklauw komt voor op zonnige en halfschaduwachtige plaatsen en bloeit op matig droge tot vochtige grond. De plant groeit op grasland, in bossen en in onkruidvegetaties.

Toepassingen

De jonge plant is nog niet giftig (fototoxisch zie hieronder). De jonge bladeren en loten kunnen, voordat de bladeren zich helemaal hebben ontvouwen, in het voorjaar worden geplukt en als groente worden gekookt of worden toegevoegd aan soepen. De 15 tot 20 cm lange, jonge stengels kunnen als groente worden gegeten of worden toegevoegd aan soepen. De stengels moeten geplukt worden voordat het blad zich gaat ontvouwen. Oudere stengels kunnen geschild worden gegeten. In Rusland leggen ze de stengels in de zon te drogen. Er vormen zich dan zoete witte kristallen (met dank aan de gewone Wikipedia).

Let op!! 
Bij sommige mensen kunnen op de huiddelen die in contact zijn geweest met het sap en die blootgesteld zijn aan zonlicht rode jeukende vlekken verschijnen; gevolgd door zwelling en blaarvorming. Het lijken brandwonden en het kan twee weken duren voordat het genezen is. Eigenlijk komt hier de naam berenklauw vandaan, want het lijkt soms of er over de huid een berenklauw is gegaan, die wonden heeft doen ontstaan. Wanneer het sap in de ogen komt, kan dit tot blindheid leiden. Als voorzorgsmaatregel moet dus elk contact met het plantensap vermeden worden. Als dit toch gebeurd is, moet het sap zo snel mogelijk worden afgespoeld en blootstelling aan zonlicht van de huiddelen worden vermeden.

Reuzenberenklauw

Bovenstaande huidreactie is bij de reuzenberenklauw veel ernstiger. Heracleum mantegazzianum is een zeer hoge plant tot wel 3 meter hoog. Deze zorgt op sommige plaatsen voor een probleem, als de vele zaden zich verspreid hebben waaruit talloze planten komen die samen een dicht veld vormen. Als ze bloeien zijn ze prachtig, daarna zouden ze zouden gemaaid moeten worden zodat zich geen zaden vormen. Hier en daar is geprobeerd ze met varkens in toom te houden. Deze wroeten in de bodem, terwijl hun dikke huid voorkomt dat ze last krijgen van de irriterende stoffen.

Recepten

klaar voor de pan

Gestoofde jonge loten

Stoof de jonge loten met wat boter en net genoeg water totdat de stengels zacht zijn geworden. Ongeveer 10 minuten. Strooi er peper en zout over en besprenkel met een beetje citroensap. "This is unequivocally one of the best vegetables I have eaten." Roger Phillips in Wild Food.

Aardappelpuree met gewone berenklauwzaadjes

Zet de aardappels op met weinig water zodat de aardappels ongeveer tot de helft onder staan. Strooi er wat zout overheen. Vijzel ondertussen de berenklauwzaadjes zodat de aroma’s vrijkomen. Giet eventueel overtollig kookvocht af als de aardappels gaar zijn en pureer met de rest van het kookvocht en een behoorlijke scheut olijfolie, wat gemalen peper en de zaadjes. Strooi er wat achtergehouden zaadjes overheen. Recept van Roel van Kollem.

geopend blad

Hartige berenklauwcakejes

Ingrediënten voor 15 cakejes

• jonge bladeren van berenklauw (bijvoorbeeld uit pasgemaaide bermen)
• 40 gram kikkererwtenmeel
• 40 gram zelfrijzend bakmeel
• 40 gram volkorenmeel
• 40 ml olijfolie
• een volle eetlepel gebroken lijnzaad
• een volle eetlepel sesamzaad
• 1 ei
• snufje zout
• 60 ml water

Was de bladeren en snij ze fijn. Meng met de overige ingrediënten en kneed tot een soepele bal Voeg desgewenst extra water toe. Verdeel het deeg over de bakvormpjes.

Bak 30 minuten in een voorverwarmde oven van 175 graden Celsius. Of zoveel langer tot de cakejes goudbruin zijn.

Voor degene die van pittig houdt ook lekker met ongeveer 25 gram geraspte oude kaas erdoor.

Recept Wies Teepe van Eten uit de natuur.