Lievevrouwebedstro

Lievevrouwebedstro (Galium odoratum) is een van de sterbladigen, een familie waartoe ook de koffieplant, kleefkruid en gardenia hoort. De meeste andere soorten uit het geslacht Galium heten walstro. De sterbladigen (Rubiaceae) hebben kransen van vrij kleine bladeren in etages aan de stengel. De bloemen zijn meestal vrij klein en hebben vier kroonbladen, vier meeldraden en een stamper. Lievevrouwebedstro heeft 6 tot 9 bladeren bij elkaar staan. Bij het drogen krijgt het blad de zoete geur van hooi: cumarine.

Kenmerken en voorkomen

De kroonbladeren van de bloemen zijn deels vergroeid tot een soort trechter, een onderscheid met de andere walstro-soorten waarbij de kroonbladeren wijd uitgespreid staan. Als ze verwelken ruiken ze naar toffee. De stengel is enigszins vierkant en heeft geen stijve haren. Lievevrouwebedstro kan in de schaduw van bossen grote liggende plakkaten vormen, bij voorkeur op kalkrijke grond. Het kan de concurrentie met beukenbomen aan omdat het zeer oppervlakkig wortelt. Het overwintert groenblijvend. Het is een geliefde bodembedekker in tuinen maar verwildert gemakkelijk.

Gebruikstoepassingen

Als de bladeren gedroogd worden, verspreiden ze een zoete geur en krijgen ze een bittere smaak. Ze worden gebruikt als smaakmaker in likeur en in meiwijn. Evenals in gebak, sauzen, ijs, thee en bij vleesgerechten.

Gedroogde planten stopt men voor het aroma tussen het linnengoed en is insectenwerend. Het meest geurig zijn ze vlak voor de bloei en nadat ze een uur in de zon zijn gedroogd.

Het werd destijds als tabak in stenen pijpen verwerkt samen met munt en klein hoefblad.

Leuke weetjes

In het Duits heet deze plant Waldmeister omdat het grote stukken in een donker beukenbos in beslag kan nemen.

De wetenschappelijke naam galium is afgeleid van gala (melk). Vroeger werden walstrosoorten gebruikt om melk te stremmen voor de kaasbereiding. Lievevrouwebedstro lijkt op enkele andere planten uit hetzelfde geslacht, zoals kleefkruid (Galium aparine) die omhoog klimt en glad walstro (Galium mollugo) waarvan de bladeren veel kleiner zijn.

Andere bekende soorten uit de familie van de sterbladigen zijn de koffieplant (Coffea), kinaboom (Cinchona officinalis), waarvan men uit de bast het antimalariamiddel kinine extraheerde, en de tuinplant gardenia ofwel Kaapse jasmijn. Meekrap (Rubia tinctorum) werd vroeger geteeld vanwege de rode kleurstof die uit de wortels te winnen was: Turks rood ofwel kraplak.

Recepten

“Meiwijn” Dodoens schrijft al in 1554 dat witte wijn waaraan bloemen van lievevrouwebedstro ofwel walmeester zoals hij het noemt, zijn toegevoegd de lever versterkt.

Een handvol bloemen - een uur in de zon gedroogd - toevoegen aan 1 liter witte wijn. Je kunt er ook het sap van een sinaasappel en een beetje suiker bij doen.

Bovengrondse deel > Sm, Th (Gebruik kleine hoeveelheden i.v.m. Cumarine)

Verzamelen: mei-juni