Beuk

De beuk (Fagus sylvatica) is een van nature in Europa voorkomende boom. Met zijn grootte tot 40 meter is het een hoge boom. De schors vrij dun, grijs en glad. De bladeren zijn eivormig, tot 10 cm, hebben een spitse top, een gegolfde of soms getande gewimperde rand en een korte steel. Eerst doorschijnend lichtgroen en rimpelig, later glanzend donkergroen.

De beuk is eenhuizig; er zijn dus mannelijke en vrouwelijke bloemen aan dezelfde boom. De knoppen zijn langwerpig en bestaan uit schubben. De bestuiving vindt plaats door de wind. De vruchten van een beuk zijn noten, welke worden omsloten door een napje, dat gevormd wordt uit de vruchtbladen en de schutblad. In elk napje zitten 2 nootjes. Als de nootjes rijp zijn opent het napje in vier delen en vallen de beukennootjes op de grond. De beukennootjes worden verspreid door o.a. eekhoorns, die ze gebruiken als wintervoorraad. De beuk kan goed tegen schaduw.

Toepassingen

Jong blad

De jonge bladeren kunnen rauw worden gegeten en worden toegevoegd aan een salade. Gebruik alleen de allerjongste bladeren, want de bladeren worden snel stug. Elk jaar worden in twee periodes van drie weken bladeren gevormd, de eerste keer in de lente en de tweede keer middenzomer.

Beukennootjes

De noten zijn rijk aan proteïne en zijn zowel rauw als geroosterd eetbaar. Door ze eerst te schillen en te vermalen en daarna te persen komt de olie in de noten vrij. In tegenstelling tot wat veel mensen denken, bevatten beukennootjes geen blauwzuur. Wel bevat het bruine vliesje rondom de nootjes de stof fagine, die bij consumptie van grote hoeveelheden voor hoofdpijn kan zorgen. Door roosteren wordt de fagine onschadelijk gemaakt. Geroosterd noten worden gebruikt als vervanger van koffie.

Overige toepassingen

De olie kan worden gebruikt voor salades en voor bij het koken, maar ook als brandstof om licht te maken en als smeermiddel. 

De in de winter verzamelde en op de twijgen gedroogde bladknoppen worden gebruikt als tandenstokers. De bladeren worden in de herfst verzameld om als opvulmateriaal te dienen voor matrassen. Het hout is hard, zeer goed te bewerken en splintert niet. Het krimpt echter tijdens het drogen meer dan de gemiddelde houtsoort, waardoor het lelijk kan werken (scheuren). Het hout geeft een grote en regelmatige vlam en is zowel groen als dood goed brandbaar. Geschikt voor het roken, bijvoorbeeld van vis.

• Nootjes > Sa, Ml, roosteren, olie

Verzamelen: oktober-november