Lepelblad

Lepelblad kent in de Nederlandse flora drie verschillende soorten. Deens lepelblad – Cochlearia danica – komt in Nederland het meeste voor. In 1980 was het alleen te vinden in een brede strook langs de kust en in enkele gebieden in het binnenland. Sindsdien heeft de plant zich massaal langs de snelwegen verspreid en vandaar over vrijwel het hele land. Lepelblad hoort bij de kruisbloemigen. Dat is te zien aan de viertallige bloemen en de hauwtjes zoals de vruchten van deze familie genoemd worden.

Kenmerken en voorkomen

Deens lepelblad is een kleine eenjarige plant die in het najaar kiemt en bloeit van april tot juni. De bloemen zijn klein, viertallig en lichtroze tot lila. De hauwtjes zijn eivormig tot bolrond. De soort heeft vlezige bladeren aan de stengel in tegenstelling tot de vroegeling, wat net zo’n kleine voorjaarsbloeier is. De bladeren van Deens lepelblad zijn van de drie soorten het kleinst en hebben een hartvormige voet.

Het is van oorsprong een kustplant en houdt van open, voedselrijke plaatsen in duinen, strand en op kustdijken. Lepelblad kan groeien op

plaatsen waar andere planten het loodje leggen. Snelwegen worden ’s winters veel gepekeld waardoor Deens lepelblad een uitstekende manier heeft gevonden zich te verspreiden. Het staat vooral in de middenbermen waar het zoute water niet snel wegspoelt. Enkele medebewoners zijn hertshoornweegbree en zilte schijnspurrie.

Echt lepelblad – Cochearia officinalis subs. officinalis – en Engels lepelblad – Cochlearia officinalis subs. anglica – zijn ondersoorten van elkaar. Ze zijn tweejarig of vast. De Engelse variant heeft de grootste bloemen en vruchten en komt alleen nog voor in de noordelijke kuststroken op schorren en kwelders. Echt lepelblad groeit voornamelijk aan de westkust en ook meer landinwaarts. Beide soorten zijn echter zeldzaam. Beter is het om ze voor gebruik zelf op te kweken.

Gebruikstoepassingen

Van oorsprong werd lepelblad gebruikt om scheurbuik te voorkomen. Het bevat een hoog gehalte aan vitamine C. Daarom werd het in Zuid-Afrika gekweekt zodat de bemanning van de VOC-schepen die het hard nodig had om de gevolgen van eenzijdige voeding te boven te komen, het daar bij het langsvaren konden oogsten.

Van oudsher werd een tinctuur gemaakt van mirre en lepelblad die als desinfectans helpt tegen aften en andere wondjes in de mond. Het is met enige moeite nog verkrijgbaar. Lepelblad kan als voorjaarsgroen in salades verwerkt worden. Je kan er thee van zetten en als groente stoven. En maak er eens pesto van.

Leuke weetjes

In de boeken van Harry Potter is scheurbuikgras (scurvy grass) een van de ingrediënten van toverdranken.

Verzamelen: maart-april