Linde

Van het geslacht linde zijn in Nederland de zomerlinde en de winterlinde inheems. De zomerlinde (Tilia platyphyllos) heeft zoals de Latijnse naam aangeeft grote brede bladeren en wordt ook wel grootbladige linde genoemd. De winterlinde (Tilia cordata) heeft kleinere bladeren die hartvormig zijn. Deze twee soorten kunnen hybriden vormen. Een groot deel van de aangeplante bomen zijn Hollandse lindes (Tilia x vulgaris), waarvan al eeuwenlang klonen worden gebruikt. Iedere kwekerij zijn eigen kloon.

Kenmerken en voorkomen

De linde valt onder de familie van de kaasjeskruiden (Malvaceae). In Nederland zijn van deze familie alleen de verschillende soorten kaasjeskruid en de stokroos inheems. Wereldwijd is de familie veel groter. Een aantal soorten worden gekweekt omdat ze vezels leveren zoals de behaarde vruchten van kapok en katoen. De baobab heeft eetbare vruchten en een bast waarvan touw gemaakt kan worden. Jute zijn de bewerkte stengels van Corchurus, een tropische plant. Eetbare vruchten komen van de cacaoboom en de doerian.

Toen eenmaal de laatste koude periode van de ijstijden ten einde was gekomen kwamen de bossen in Nederland weer terug. Ze bestonden vooral uit linden en verder berk, den, eik, iep en hazelaar. De bewoners van toen gebruikten linden als hakhout. Van de bast werd net als bij andere familieleden touw gemaakt en het groen was geschikt als veevoer. Door dit intensieve gebruik en mede door het veranderende klimaat ging de linde als bosboom achteruit. Voor een goed opgebouwd bos is de linde van belang: de boom levert een makkelijk te verteren bladstrooisel wat de bodem ten goede komt. Dat heeft in 2007 een vijftal wetenschappers geïnspireerd tot het schrijven van het boek "Terug naar het lindewoud - strooiselkwaliteit als basis voor ecologisch bosbeheer" waarin een pleidooi wordt gehouden om meer lindebomen in de Nederlandse bossen aan te planten. Al honderden jaren plant men grote linden op dorpspleinen aan als markante boom waaronder vaak recht werd gesproken. Bij boerderijen worden ze als schaduwboom gevormd tot leibomen. Ze zijn vaak al van verre te herkennen aan de opslag bij de voet. Vaak zaagt men dit jaarlijks af maar in robuuste lanen wordt dit groen tot een soort heggetje geschoren. De bladeren van deze tot waterloten uitgelopen slapende knoppen vormen vaak reusachtige bladeren. Het is geen laatste poging tot overleven zoals bij andere bomen wel het geval is.

Gebruikstoepassingen

Van de linde worden vooral de bloemen gebruikt om er lindebloesemthee van te trekken. De kleur is niet spectaculair maar het helpt bij verkoudheid, bevordert zweten en is urine afdrijvend. Overgiet 3-5 gram in een kopje met kokend water. Tijdens de bloei verzamelen bijen graag de geurige nectar die overvloedig uit de voet van de kelkbladen komt. Je kunt de bomen horen gonzen als de nijverige beestjes hun werk doen. Imkers laten er graag hun volken op los.

Leuke weetjes

De bloemen worden in tegenstelling tot bij de meeste bomen pas gevormd als de takken zijn uitgelopen. Ze bloeien daarom laat, nl in juni, terwijl de meeste bomen hun bloemknoppen voor de winter ontwikkelen en in bloei staan voordat de bladeren verschijnen. De bloemen zijn groen en hebben veel meeldraden die in vijf bundels staan. De rolronde vruchten hebben een grote vleugel waarmee ze naar beneden dwarrelen. Na de bloei lijken linden al blad te verliezen en in een zeer vroege herfst te zijn gekomen. Deze kleine bladeren echter zijn schutbladeren die vroegtijdig afvallen. De nectar is het voedsel voor bladluizen. Deze eten alleen de eiwitten eruit. De suikers – honingdauw genoemd – druppelt uit de bomen. Auto’s, tuinstoelen en zelfs de wegbedekking plakt in die tijd. Met als extra de vorming van roetdauw door schimmels die dit zoete spul heerlijk vinden en in ruil daarvoor een zwarte substantie uitscheiden. Gevolg: alles eronder wordt plakkerig en zwart, zeker als het lange tijd niet regent. Zaailingen van linden hebben twee handvormige blaadjes en lijken helemaal niet op de bladeren van de bomen die er later uit groeien.

Zoek of meld Lindebomen bij jou in de buurt op wildplukwijzer.nl!

Binnenbast kan tot meel vermalen worden

Verzamelen: hele jaar

Bladknoppen kunnen in de salade

Verzamelen: maart

Van de bloemen kan thee gezet worden

Verzamelen: juni-juli