Boleten

Buisjespaddenstoel

Boleten is een verzamelnaam voor buisjeszwammen die er uitzien als een klassieke paddenstoel. Een steel met een hoed en aan de onderkant van de hoed geen plaatjes maar buisjes, dat ziet er uit als een sponsachtige massa.

Culinaire waarde

Culinair gezien is het een interessante groep van paddenstoelen met veel eetbare soorten en een aantal van de meest lekkere soorten die er zijn. Boleten als groep zijn makkelijk te determineren. Het vereist wat meer ervaring om iedere boleet op naam te kunnen brengen. Er zijn vele paddenstoelen met boleet in de naam. Raar genoeg heeft de lekkerste van allemaal, Eekhoorntjesbrood, niet boleet in de naam.

Wat je moet weten

Om boleten te kunnen oogsten zijn er een aantal dingen die je moet weten en moet je een aantal keer met een ervaren wildplukker mee zijn geweest om in de praktijk ervaring te hebben opgedaan. De meeste soorten zijn eetbaar maar er zijn ook een aantal giftige, weliswaar voor een normaal mens niet dodelijk giftig maar je kan er wel goed ziek van worden. De meest bekende giftige soort is de Satansboleet. Minder bekend is de Wolfsboleet. Deze beide soorten hebben rode buisjes. De Pronksteelboleet met een rode steel is rauw giftig en na verhitting weliswaar niet meer giftig maar blijft deze paddenstoel bitter en dus oneetbaar. Verder is het belangrijk om te weten van de Bittere boleet die niet giftig is maar wel erg bitter. Hij is makkelijk aan te zien voor een Eekhoorntjesbrood. Deze paddenstoel heeft roze buisjes en is zo te onderscheiden van haar lekkere soortgenoten. Jonge exemplaren hebben nog witte buisjes en zijn dus niet zo makkelijk te herkennen, dan biedt een klein stukje proeven uitkomst. Ook de Wortelende boleet is ongenietbaar bitter. De hoed is grijswit tot bleek bruingrijs net als de Satansboleet. De buisjes zijn citroengeel en ook de steelaanzet bij de hoed is geel om naar de voet toe meestal vuilwit of bleekgrijs te worden. De peperboleet is eetbaar maar wordt niet door iedereen gewaardeerd vanwege zijn peperige smaak. Gedroogd als specerij te gebruiken. Voor de volledigheid noem ik nog de Geschubde boleet, die er niet erg smakelijk uitziet en dat ook niet is, en de Porfierboleet ook geen aanrader. De eerste is zeer zelzaam en de tweede komt in Nederland niet voor.

Rood

Beginnende paddenstoelenzoekers doen er verstandig aan om rode buisjes en rood in de steel te vermijden. Er zijn wel erg lekkere paddenstoelen met rode buisjes, ik noem de Gewone heksenboleet en de Netstelige heksenboleet, maar liever te voorzichtig dan later spijt te hebben. De Roodsteelfluweelboleet is eetbaar maar culinair niet zo interessant, het best te verwerken in een mengschotel van diverse soorten. De Rode boleet is eetbaar.

Taxonomische indeling

Rijk: Fungi (Schimmels)
Stam: Basidiomycota
Klasse: Agaricomycetes
Onderklasse: Agaricomycetidae
Orde: Boletales

Families met meest bekende geslachten en soorten

Familie Boletaceae

Geslacht Boletus

Bronskleurig eekhoorntjesbrood (Boletus aereus)
Kastanjeboleet (Boletus badius, ook wel ondergebracht bij Xerocomus)
Roodsteelfluweelboleet (Boletus chrysenteron, ook wel ondergebracht bij Xerocomus)
Gewoon eekhoorntjesbrood (Boletus edulis)
Gewone heksenboleet (Boletus erythropus)
Netstelige heksenboleet (Boletus luridus)
Satansboleet (Boletus satanas)
Fluweelboleet (Boletus subtomentosus, ook wel ondergebracht bij Xerocomus)

Geslacht Leccinum

Rosse populierboleet (Leccinum aurantiacum)
Gewone berkenboleet (Leccinum scabrum)
Oranje berkenboleet (Leccinum versipelle)

Geslacht Tylopilus

Bittere boleet (Tylopilus felleus, ook wel ondergebracht bij Boletus)

Familie Gyroporaceae

Geslacht Gyroporus

Kaneelboleet (Gyroporus castaneus)

Familie Suillaceae

Geslacht Suillus

Koeienboleet (Suillus bovinus)
Gele ringboleet (Suillus grevillei)
Bruine ringboleet (Suillus luteus)

Verzamelen: mei-november

Vanaf mei Vroeg eekhoorntjesbrood, meeste andere soorten vanaf juli t/m oktober met een uitloop in november.