Zwerminktzwam

Zwerminktzwam

De zwerminktzwam (Coprinellus disseminatus) is een van de ruim 100 soorten inktzwammen die in ons land voorkomen. Ze vallen onder de familie van de Psathyralleceae. Over het algemeen leven deze paddenstoelen kort, soms slechts minder dan een dag. Eenmaal boven de grond vervloeien bij de meeste soorten de lamellen onder de hoed waarbij deze naar binnen toe oplost en de sporen vrijlaat. Inktzwammen kunnen groot worden zoals de spechtinktzwam (niet eetbaar) die wel 20 cm hoog kan worden, de meeste zijn heel klein en teer. De brandplekinktzwam is hiervan een voorbeeld en ook het plooirokje (Coprinus plicatilis). Beiden niet eetbaar).

Inktzwammen groeien doorgaans op houtsnippers, soms op mest of een ander substraat. Als ze in het gras staan dan zit daar altijd een vermolmde boomstam onder verstopt.

Kenmerken en voorkomen

De zwerminktzwam is een kleine soort met een hoeddiameter van 12 mm. De hoed is gestreept en geplooid, aanvankelijk grijs-geel/wit dat later bruin wordt. De steel is heel dun en wordt 3 tot 5 cm lang. Ze staan vanaf het voorjaar in grote groepen bij elkaar, veelal op rottend hout. Ze zijn op veel plaatsen algemeen voorkomend. Het is een van de weinige inktzwammen waarvan de hoed niet vervloeit. Hun levensduur is heel kort soms niet langer dan 24 uur. De smaak is mild en ze hebben nagenoeg geen geur.

Gebruik

Vanwege hun korte levensduur zijn inktzwammen alleen te gebruiken als ze nog heel jong zijn. Bovendien kunnen ze tijdens het vervoer al beginnen te vervloeien en dan zijn ze niet meer eetbaar.

Leuke weetjes

In oude boeken komt de naam zwerminktzwam niet voor, destijds werd hij grijs streepklokje genoemd met ook een andere wetenschappelijke naam: Psathyrella disseminatus. Er worden antitumor-eigenschappen aan toegeschreven.

Bij de meeste inktzwammen staan de lamellen zo kort op elkaar dat de sporen niet door de wind meegenomen kunnen worden. Daarom hebben deze paddenstoelen een andere strategie voor het verbreiden van de sporen: vervloeien. De ‘inkt’ die hierbij in druppels ontstaat, heeft de zwarte kleur van de sporen, vandaar de naam inktzwam.

De geschubde inktzwam (Coprinus comatus) is een algemene en eetbare soort. De kale inktzwam is ook eetbaar mits niet genuttigd in combinatie met alcohol. Zie de pagina van de geschubde inktzwam op deze website voor recepten. Ook algemeen zijn de gewone glimmerinktzwam (eetbaar mits niet genuttigd in combinatie met alcohol) en het hazenpootje (niet eetbaar).

Eetbaarheid

Inktzwammen als de zwerminktzwam, de glimmerinktzwam en de kale inktzwam zijn, in combinatie met alcohol, giftig.

Recept

Nederrijnse paddenstoelensoep

• verschillende soorten paddenstoelen als reuzenbovist, inktzwammen en parasolzwammen
• boter
• bouillon
• eigeel, room, zout, peper
• dragon

Bereidingswijze: hak een deel van de paddenstoelen fijn en bak ze in de boter. Daarna pureren en toevoegen aan de bouillon, iets meer bouillon dan puree. De overige paddenstoelen in grove stukken in boter bakken en op smaak brengen met peper en zout. Breng de soep aan de kook en breng op smaak en voeg de gebraden paddenstoelen toe. Klop de eidooiers door de room met een kleine beetje peper en zout. Van het vuur af toevoegen onder voortdurend roeren en bestrooien met dragon.

Bron: Martin Knoop: Modern handboek paddenstoelen

Verzamelen: mei-oktober