Raket: verschil tussen versies

Huidige versie van 1 apr 2021 om 14:59

Raket

Vanuit culinair standpunt worden met raket verschillende planten aangeduid, vanuit de botanische systematiek hebben veel planten raket in hun naam. Best wel verwarrend.

Raketsla, raketkruid, in het Engels rocket en in het Frans roquette zijn benamingen voor de rauwkostgroente rucola, waarvan de wetenschappelijke naam Eruca sativa of Eruca vesicaria is. Bij ons bekend als zwaardherik. Raket wordt ook als synoniem voor rucola gebruikt. De wilde rucola is de Diplotaxis tenuifolia of wel de grote zandkool (en de kleine zandkool D.muralis, ook bekend onder de naam muurzandkool). Voor meer informatie over het onderscheid tussen die laatste twee soorten ga naar: Zandkool

Geslachten met raket in de naam

Botanisch gezien zijn er verschillende plantengeslachten die met raket aangeduid worden.

Sisymbrium:

De meest algemeen voorkomende is de gewone raket (Sisymbrium officinale) die overal op straat en in omgewerkte grond tevoorschijn komt. De kleine lichtgele bloemen groeien uit tot smalle hauwen die langs de stengel omhoog staan. Het blad is spiesvormig. Het zaad kan gebruikt worden als slijmoplosser en tegen hoest door het met honing te mengen of een aftreksel te maken in heet water. Het heeft een pittige smaak.
De Hongaarse raket (Sisymbrium altissimum) kan, zoals de naam al aangeeft, tamelijk hoog worden. Komt in een groot deel van het land algemeen voor.
De Oosterse raket (Sisymbrium oriëntale) is in de 19e eeuw ingeburgerd en veel minder algemeen.
De Maasraket (Sisymbrium austriacum) is met de wolindustrie vanuit België meegereisd en voornamelijk langs de Maas te vinden.

De spiesraket (Sisymbrium loeselii) komt sporadisch verspreid in Nederland voor.

Arabidopsis:

Oorspronkelijk inheems en algemeen is de zandraket, Arabidopsis thaliana, die witte bloemen heeft. Het is een kleinblijvende voorjaarsbloeier.

Erucastrum:

De schijnraket (Erucastrum gallicum) komt in het midden van het land voor.

Erysimum virgatum:

Er zijn twee soorten steenraket: de stijve steenraket (Erysimum virgatum) die slechts hier en daar voorkomt en de gewone steenraket (Erysimum cheiranthoides) die in grote delen van Nederland algemeen is. De laatste is sinds oudsher een tegengif tegen bijensteken en beten van andere giftige dieren.

Rapistrum:

Vooral in stedelijke gebieden staat de bolletjesraket (Rapistrum rugosum). De bovenste deel van de hauwtjes zijn bolvormig.

Kruisbloemenfamilie

Al deze geslachten behoren tot de kruisbloemenfamilie of Brassicaceae. Een familie waarvan alle soorten (of bijna alle) eetbaar zijn. De één wat lekkerder dan de ander, natuurlijk afhankelijk van je persoonlijke smaak. In de familie zitten veel wintergroenten zoals bloemkool, boerenkool, koolrabi, spruitjes en wittekool. Maar ook broccoli, chinese kool, paksoi, radijs, waterkers en mosterdkruid om er slechts een aantal te noemen. Gemeenschappelijk kenmerk: de vruchten hebben de vorm van een hauw of een hauwtje.

Leuk weetje

Hoewel de 'raket'-planten meestal slank en hoog zijn, is hun naam niet afgeleid van wat wij voor ons zien als we aan een raket denken: een smal en lang ding. Raket is een verbastering van het Franse roquette, dat weer uit het Latijn komt en koolplant betekent.

Receptidee

Maak eens een Hollandse pesto van raket met zonnebloemolie, knoflook, hollandse belegen boerenkaas, walnoten, citroensap en rasp, een beetje peterselie, eventueel wat zout en peper.

Zoek of meld wilde rucola bij jou in de buurt op wildplukwijzer.nl!

@@ Regel 1: / Regel 1: @@
 [[Bestand:Wilde_rucola.JPG|thumb|300px|right|''foto Frank Radder'']]
-==Zandkool – Rucola uit de duinen==
+==Raket==
-In de duinen groeien uitbundig de grote en de kleine zandkool. De bladeren lijken op rucola en smaken vergelijkbaar. Grote zandkool wordt als wilde rucola verkocht.
+Vanuit culinair standpunt worden met raket verschillende planten aangeduid, vanuit de botanische systematiek hebben veel  planten raket in hun naam. Best wel verwarrend.
-==Voorkomen==
+Raketsla, raketkruid, in het Engels rocket en in het Frans roquette zijn benamingen voor de rauwkostgroente rucola, waarvan de wetenschappelijke naam Eruca sativa of Eruca vesicaria is. Bij ons bekend als zwaardherik. Raket wordt ook als synoniem voor rucola gebruikt. De wilde rucola is de Diplotaxis tenuifolia of wel de grote zandkool (en de kleine zandkool D.muralis, ook bekend onder de naam muurzandkool). Voor meer informatie over het onderscheid tussen die laatste twee soorten ga naar: [[Zandkool]]
-Grote zandkool (Diplotaxis tenuifolia) – vroeger was de naam gewone zandkool – en kleine zandkool (D.muralis ofwel muurzandkool) zijn twee verwante soorten die duidelijk te onderscheiden zijn.
-Grote zandkool is in alle opzichten robuuster: de hauw is 2-6 cm lang, de plant kan meer dan 1 meter hoog worden en de stengel verhout onderaan. Overal aan de stengel zitten bladeren. Dat heeft de kleine zandkool niet, die heeft alleen blad onderaan de stengel. Het belangrijkste kenmerk is het stukje steel tussen de kelkbladeren en de hauw. Bij de kleine zit de hauw direct op de kelkbladeren.
-Ze bloeien van de zomer tot in de herfst met opvallend citroengele bloemen. De standplaatsen komen overeen en zijn vooral in West-Nederland te vinden, maar de grote zandkool rukt al een flink eind naar het oosten op. Het zijn cultuurvolgers: langs bermen, tegen muren, in de duinen en op omgewerkte grond. Het oorspronkelijke gebied lag in Zuid-Europa.
-==Gebruik==
+==Geslachten met raket in de naam==
-Heerlijk om in de sla te gebruiken of bij een verse zelfgevangen makreel.
+Botanisch gezien zijn er verschillende plantengeslachten die met raket aangeduid worden.
-Zie verder rucola.
-==Leuke weetjes==
+Sisymbrium:
-De bladeren van de grote en de kleine zandkool worden sinds de Romeinse tijd in het Middellandse Zeegebied gebruikt als groente in salades, maar ook gekookt als groente of gebakken in pizza's. De bladeren zijn rijk aan vitamine C en ijzer.
+*De meest algemeen voorkomende is de gewone raket (Sisymbrium officinale) die overal op straat en in omgewerkte grond tevoorschijn komt. De kleine lichtgele bloemen groeien uit tot smalle hauwen die langs de stengel omhoog staan. Het blad is spiesvormig. Het zaad kan gebruikt worden als slijmoplosser en tegen hoest door het met honing  te mengen of een aftreksel te maken in heet water. Het heeft een pittige smaak.
+*De Hongaarse raket (Sisymbrium altissimum) kan, zoals de naam al aangeeft, tamelijk hoog worden. Komt in een groot deel van het land algemeen voor.
+*De Oosterse raket (Sisymbrium oriëntale) is in de 19e eeuw ingeburgerd en veel minder algemeen.
+*De Maasraket (Sisymbrium austriacum) is met de wolindustrie vanuit België meegereisd en voornamelijk langs de Maas te vinden.
+[[Bestand:Zandraket.JPG|thumb|300px|right|''foto Aad Kop Zandraket'']]
-Diplotaxis betekent tweerijïg, naar de wijze waarop de zaden in de hauwen zitten.
+*De spiesraket (Sisymbrium loeselii) komt sporadisch verspreid in Nederland voor.
-De randen van de kroonbladen van de grote zandkool weerkaatsen UV-licht waardoor bijen worden aangetrokken.
+Arabidopsis:
+*Oorspronkelijk inheems en algemeen is de zandraket, Arabidopsis thaliana, die witte bloemen heeft. Het is een kleinblijvende voorjaarsbloeier.
-De naamgeving van rucola, raket, zandkool en verwante soorten is nogal verwarrend. Zelfs Linnaeus heeft daaraan bijgedragen. Hij gaf de naam Brassica erucastrum zowel aan zandkool, schijnraket als aan muurbloemmosterd, terwijl Brassica nu de Latijnse naam is voor allerlei koolsoorten en zwarte mosterd.
+Erucastrum:
+*De schijnraket (Erucastrum gallicum) komt in het midden van het land voor.
-Maak eens een pesto van wilde rucola (raket) met zonnebloemolie, knoflook, hollandse belegen boerenkaas, walnoten, citroensap en rasp, een beetje peterselie, eventueel wat zout en peper.
+Erysimum virgatum:
+*Er zijn twee soorten steenraket: de stijve steenraket (Erysimum virgatum) die slechts hier en daar voorkomt en de gewone steenraket (Erysimum cheiranthoides) die in grote delen van Nederland algemeen is. De laatste is sinds oudsher een tegengif tegen bijensteken en beten van andere giftige dieren.
+Rapistrum:
+*Vooral in stedelijke gebieden staat de bolletjesraket (Rapistrum rugosum).  De bovenste deel van de hauwtjes zijn bolvormig.
+==Kruisbloemenfamilie==
+Al deze geslachten behoren tot de kruisbloemenfamilie of Brassicaceae. Een familie waarvan alle soorten (of bijna alle) eetbaar zijn. De één wat lekkerder dan de ander, natuurlijk afhankelijk van je persoonlijke smaak. In de familie zitten veel wintergroenten zoals bloemkool, boerenkool, koolrabi, spruitjes en wittekool. Maar ook broccoli, chinese kool, paksoi, radijs, waterkers en mosterdkruid om er slechts een aantal te noemen. Gemeenschappelijk kenmerk: de vruchten hebben de vorm van een hauw of een hauwtje.
+==Leuk weetje==
+Hoewel de 'raket'-planten meestal slank en hoog zijn, is hun naam niet afgeleid van wat wij voor ons zien als we aan een raket denken: een smal en lang ding. Raket is een verbastering van het Franse roquette, dat weer uit het Latijn komt en koolplant betekent.
+==Receptidee==
+Maak eens een Hollandse pesto van raket met zonnebloemolie, knoflook, hollandse belegen boerenkaas, walnoten, citroensap en rasp, een beetje peterselie, eventueel wat zout en peper.
 <br/>{{wildplukwijzer|wilde rucola|rucola}}
+[[Categorie:April]]
+[[Categorie:Mei]]
+[[Categorie:Juni]]
+[[Categorie:Juli]]
+[[Categorie:Augustus]]
+[[Categorie:September]]
+[[Categorie:Oktober]]