Lisdodde: verschil tussen versies

Huidige versie van 21 feb 2021 om 21:16

De grote lisdodde (Typha latifolia L.) is een tot ruim 2 meter hoge plant van voedselrijke oevers met lange grote bladeren, en een lichtbruine aar aan het uiteinde van zijn stengels. De plant bloeit in juni tot juli met de mannelijke aar meestal direct boven de vrouwelijke, waaraan de bloemen zitten. Bij rijpheid zijn de vrouwelijke aren zwartachtig bruin, ook wel sigaren genoemd.

De grote lisdodde is een zeer algemene plant en komt voor aan waterkanten in zeer voedselrijke omstandigheden en in zure, voedselrijke vennen en plassen. De plant komt niet voor aan grote open wateren. De plant kan zich onder gunstige omstandigheden vrij snel door middel van wortelstokken verspreiden.  

Toepassingen

 In het voorjaar kunnen de witte jonge scheuten als een soort asperges gegeten worden. Verwijder de scheuten waar je niet met je nagel doorheen kan drukken. Mogelijke bewerkingen: koken, wokken, bakken, stoven en in soepen. Verder rauw te gebruiken in salades. Smaakt naar komkommer.

Oogsten totdat de groene kolven (bloemen) zich beginnen te vormen. Die moeten iets langer gekookt worden (15 min.). Als deze aren geel verkleuren (uiteindelijk worden ze de bekende bruine sigaren) kan het pluis verzameld worden. Door de stengel voorzichtig te buigen en te tikken op de mannelijke aar, komt het stuifmeel vrij en kan   met behulp van een papieren boterhamzakje opgevangen worden. Te gebruiken als meel.

De wortelstokken zijn zeer zetmeelrijk en een bron van voedsel. De wortels worden gebakken in een open vuur (hete as of kolen), waarbij de wortelbast als een soort bescherming dient tegen het vuur. Na tien tot twintig minuten kan de wortel worden opengescheurd en de zetmeel rijke vezels eruit worden gehaald. De vezels zijn direct eetbaar.

Leuke weetjes

Het pluis uit de rijpe bloeiwijze vormt een goede tondel bij het aanmaken van vuur.

Er is ook een slankere soort: de kleine lisdodde (Typha angustifolia). Deze soort staat in water dat minder voedselrijk is. Het blad is heel slank en lang net als de kolven. In bloei zijn de grote en kleine lisdodde te onderscheiden: bij de kleine lisdodde is er een tussenruimte tussen het mannelijke en vrouwelijke gedeelte van de aar, bij de grote sluiten beide bloemen op elkaar aan.

Recept

Rauwe lisdoddesoep

2 1/2 cup amandelen
10 cups water
2 cups lisdodde scheuten dun gesneden
1/4 cup munt, fijngesneden
sap van een 1/2 citroen

Laat de amandelen met het water een nacht in de koelkast trekken. Pureer en verzamel zoveel mogelijk vocht met behulp van een kaasdoek. De pulp wordt niet meer in dit recept gebruikt. Meng de amandelmelk met de overige ingrediënten en serveer koud.

Uit: The Wild Vegetarian Cookbook van "Wildman" Steve Brill.

Zoek of meld lisdoddes bij jou in de buurt op wildplukwijzer.nl!

Jonge scheuten

Verzamelen: maart-april

Groene bloemkolf

Verzamelen: mei

Stuifmeel

Verzamelen: juni-juli

Wortel

Verzamelen: november-februari

@@ Regel 1: / Regel 1: @@
+[[Bestand:Lisdoddewortels.JPG|thumb|400px|right|Lisdoddewortels, foto Frank Radder]]
+[[Bestand:Lisdodde_sigaar.jpg|thumb|300px|right|Lisdodde 'sigaar' aan de waterkant]]
 De grote lisdodde (Typha latifolia L.) is een tot ruim 2 meter hoge plant van voedselrijke oevers met lange grote bladeren, en een lichtbruine aar aan het uiteinde van zijn stengels. De plant bloeit in juni tot juli met de mannelijke aar meestal direct boven de vrouwelijke, waaraan de bloemen zitten. Bij rijpheid zijn de vrouwelijke aren zwartachtig bruin, ook wel sigaren genoemd.
@@ Regel 4: / Regel 6: @@
 ==Toepassingen==
- De pluis uit de rijpe bloeiwijze vormt een goede tondel bij het aanmaken van vuur. De wortelstokken zijn zeer zetmeelrijk en een bron van voedsel. De wortels worden gebakken in een open vuur (hete as of kolen), waarbij de wortelbast als een soort bescherming dient tegen het vuur. Na tien tot twintig minuten kan de wortel worden opengescheurd en de zetmeel rijke vezels eruit worden gehaald. De vezels zijn direct eetbaar. In het voorjaar kunnen de jonge scheuten als een soort asperges gegeten worden. Ook de nog groene kolven kunnen worden gegeten. Zodra de mannelijke aar zich ontwikkeld heeft kan er stuifmeel worden verzameld en gebruikt als bloem. Door de stengel voorzichtig te buigen en te tikken op de mannelijke aar, komt het stuifmeel vrij en hoeft verder alleen nog opgevangen te worden.
+ In het voorjaar kunnen de witte jonge scheuten als een soort asperges gegeten worden. Verwijder de scheuten waar je niet met je nagel doorheen kan drukken. Mogelijke bewerkingen: koken, wokken, bakken, stoven en in soepen. Verder rauw te gebruiken in salades. Smaakt naar komkommer.
+Oogsten totdat de groene kolven (bloemen) zich beginnen te vormen. Die moeten iets langer gekookt worden (15 min.). Als deze aren geel verkleuren (uiteindelijk worden ze de bekende bruine sigaren) kan het pluis verzameld worden. Door de stengel voorzichtig te buigen en te tikken op de mannelijke aar, komt het stuifmeel vrij en kan   met behulp van een papieren boterhamzakje opgevangen worden. Te gebruiken als meel.
-*Jonge scheuten > Sa, Gr
+De wortelstokken zijn zeer zetmeelrijk en een bron van voedsel. De wortels worden gebakken in een open vuur (hete as of kolen), waarbij de wortelbast als een soort bescherming dient tegen het vuur. Na tien tot twintig minuten kan de wortel worden opengescheurd en de zetmeel rijke vezels eruit worden gehaald. De vezels zijn direct eetbaar.
-'''Verzamelen: maart-april'''
+==Leuke weetjes==
+Het pluis uit de rijpe bloeiwijze vormt een goede tondel bij het aanmaken van vuur.
+Er is ook een slankere soort: de kleine lisdodde (''Typha angustifolia''). Deze soort staat in water dat minder voedselrijk is. Het blad is heel slank en lang net als de kolven. In bloei zijn de grote en kleine lisdodde te onderscheiden: bij de kleine lisdodde is er een tussenruimte tussen het mannelijke en vrouwelijke gedeelte van de aar, bij de grote sluiten beide bloemen op elkaar aan.
+===Recept===
+Rauwe lisdoddesoep
+*2 1/2 cup amandelen
+*10 cups water
+*2 cups lisdodde scheuten dun gesneden
+*1/4 cup munt, fijngesneden
+*sap van een 1/2 citroen
+Laat de amandelen met het water een nacht in de koelkast trekken. Pureer en verzamel zoveel mogelijk vocht met behulp van een kaasdoek. De pulp wordt niet meer in dit recept gebruikt. Meng de amandelmelk met de overige ingrediënten en serveer koud.
+''Uit: The Wild Vegetarian Cookbook van "Wildman" Steve Brill.''
+<br/>{{wildplukwijzer|lisdoddes|rietsigaar}}
-*Wortel > Gr, Ml
+*Jonge scheuten
-'''Verzamelen: november-februari'''
+'''Verzamelen: maart-april'''
-*Bloem > Gr (Groene bloem(kolf) als mais eten)
+*Groene bloemkolf
 '''Verzamelen: mei'''
-*Stuifmeel > Ml (Stuifmeel uit bloemen schudden: in meel mengen)
+*Stuifmeel
 '''Verzamelen: juni-juli'''
-*Spruiten > Sa, Gr
+*Wortel
-'''Verzamelen: augustus-september'''
+'''Verzamelen: november-februari'''
 [[Categorie:Maart]]
@@ Regel 32: / Regel 52: @@
 [[Categorie:Juli]]
-[[Categorie:Augustus]]
-[[Categorie:September]]
 [[Categorie:November]]
 [[Categorie:December]]
 [[Categorie:Januari]]
 [[Categorie:Februari]]