Bernagie

Bernagie

Bernagie heeft als wetenschappelijke naam Borago officinales. In het Nederlands zijn voor dezelfde plant verschillende andere namen in omloop: boragie en komkommerkruid. In het Fries wordt het blauwbekje genoemd. Deze ruige plant is een familielid van de ruwbladigen. Alle soorten die hiertoe behoren hebben een ruig behaard uiterlijk en zijn bedekt met stijve haren. De bloemen hebben vijf kelkbladen en vijf kroonbladeren. De knoppen staan in een opgerolde schicht die bij het openen van de bloemen langzaam omhoog en open rolt. De bloemen van vrijwel alle soorten zijn paars getint met een roze inslag. Andere ruwbladigen zijn: vergeet-mij-nietjes, hondstong, longkruid, slangenkruid en smeerwortel.

Kenmerken en voorkomen

Bernagie is eenjarig, gaat de winter door als zaad, dat in het voorjaar ontkiemt. De bloei valt in de zomerperiode van mei tot september. De kiemplanten lijken op de kiemplanten van komkommer. De bloemen zijn hemelsblauw, staan bijna altijd naar beneden gericht, en hebben de meeldraden in een zwarte kegel bijeengegroepeerd. Deze donkere zuil komt uit een wit hart. De ruige beharing geeft de plant een berijpt uiterlijk. Van oorsprong is het een soort uit het Middellandse Zeegebied maar is al lang in Nederland op allerlei plaatsen te vinden. Vooral akkers, ruigtes, omgewerkte grond die het liefst zonnig is hebben de voorkeur. Het wordt in de akkerbouw als groenbemester gebruikt. Dat heeft het voordeel boven gras omdat het niet verwant is met de verbouwde gewassen. Het trekt bijen aan. Bernagie lijkt op overblijvende ossentong die echter geen zwarte zuil met meeldraden uit de bloem heeft steken.

Gebruikstoepassingen

Bernagie wordt al lang door de mens als keukenkruid en als medicinaal middel gekweekt. De wetenschappelijke naam officinalis geeft aan dat bernagie vanouds al belangrijk was in de geneeskunde. De bloemen zijn zeer decoratief in salades en zomerschotels. Het jonge blad smaakt naar komkommer en wordt in salades en als spinazie verwerkt. Het blad gaat zeer goed samen met vis en de bloemen zijn smaakvol en decoratief in een saus bij vis. Je kunt de bloemen in ijsblokjes invriezen: een leuk effect in een drankje. In azijn gedrenkte bloemen kleuren de azijn blauw. Op medicinaal gebied zijn er een heel scala aan aandoeningen waarvoor bernagie werd aanbevolen. Het bevat grote hoeveelheden vitamine C en allerlei mineralen. De olie uit de zaden heeft een gunstige invloed op het cholesterolgehalte.

Leuke weetjes

De zaden worden verspreid door mieren. Daarom zijn ze voorzien van een mierenbroodje, een aanhangsel van het zaad dat aantrekkelijk is voor deze nijvere insecten. Ze slepen het relatief grote zaad met het lekkere hapje richting mierennest. Waarschijnlijk zal het zaad onderweg ergens afbreken zodat dit op een plek terecht komt ver van de moederplant. De meeste planten met mierenbroodjes bloeien in het voorjaar. Bernagie dat zelfs tot laat in de herfst zaad kan vormen, vormt hierop een uitzondering.

Zoek of meld komkommerkruid bij jou in de buurt op wildplukwijzer.nl!

• Jong blad te gebruiken in salades, dranken en op brood.

Verzamelen: april-oktober

• Bloem te gebruiken als garnering in salades en sauzen.

Verzamelen: mei-september